Benthuizen Het Wijland

Volledige toelichting

Wonen in WIJland is wonen aan de rand van Benthuizen, op de overgang tussen dorp en open landschap, woningen en weiland. Daar waar de dorpsbebouwing overgaat in het polderland. Die beleving hebben we meegenomen in onze gedachten bij de eerste ontwerpschetsen van de woningen.

Het stedenbouwkundig plan, van de hand van RROG Stedenbouw en Landschap, is zodanig ontwikkeld dat iedere plek een eigen karakter openbaart.  Alsof het organisch is gegroeid in de tijd met kleine stapjes, zorgvuldig, met aandacht.

Eenheid in verscheidenheid

Ieder buurtschap wordt gevormd door een diversiteit aan verschillende woningtypes. Daarmee wordt op stedenbouwkundig niveau al een kleinschaligheid geïntroduceerd, die vanzelfsprekend is. Immers ieder buurtschap zou een volgend stapje kunnen zijn in de groei van het dorp.

Binnen de verschillende buurtjes hebben we ieder woningtype benaderd vanuit de kenmerkende eigenschappen. Dat heeft geleid tot een kleinschalige architectuur, bindend, met rust en harmonie.

Hoewel de huizen per buurtschap ‘op hun plek zijn’ door hun eigen identiteit, is de uitstraling van de woningen niet homogeen. In het algemeen kenmerkt de bebouwing  zich als ‘dorps’; afwisseling in hoge en lage goten, verspringing in de voorgevellijn, zicht op het openbaar gebied vanuit de woning . De compositie van de rijenwoningen is de vormgevende factor, maar door een vrijstaande woning of tweekapper in een afwijkende vormentaal ontstaat er variatie. Altijd op een bescheiden wijze; de bebouwing vormt de achtergrond voor het groen, het openbare leven, voor de ontmoetingen en sociale contacten. Met een enkele bijzonder vormgegeven uitzondering.

Diversiteit

Het stedenbouwkundig plan kenmerkt zich door twee verschillende belevingswerelden. Langs de Herenwegh is de bebouwing in de vorm van een ‘boerenerf’ gedacht. Het zuidelijke deel wordt gevormd door een kenmerkende dorpse bebouwing. Binnen de dorpse bebouwing kent ieder buurtschap de volgende woningtypes:

‘Tiny house starterswoning ‘.

Hoewel de kleine beukmaat kenmerkend is voor de typologie van de woningen, ogen deze als statige, geschakelde herenhuizen. Door twee of drie eenheden als één geheel te ontwerpen is een voornaam rijtje gecomponeerd.

Het ‘Tiny house’ staat voor een kleine woning, grondgebonden met een eigen tuin. Met een beukmaat van 3,9 m en diepte van 11,2 m in twee lagen met een asymmetrische doorsnede ontstaat er een woning van 67 m2 GBO. Bedoeld voor de starters of alleenstaanden, bereikbaar en betaalbaar.

‘Doorstroomwoning’

De aaneengeschakelde woningen met een beukmaat van 5,1 m en herkenbare plattegrond zijn zeer geschikt voor gezinnen. Met drie slaapkamers op de verdieping en de mogelijkheid van één of twee ruimtes in de kap zijn het ruime woningen en flexibel bruikbaar.

’Sociale huurwoning’.

De woningen voor Habeko/GB Vastgoed zijn in architectuur meegenomen in het ontwerp van de buurtschappen. Als onderdeel van het plan wijken deze niet af in architectonische kwaliteit en vormen mede een bindend element in de vormentaal.

‘Senioren- / Levensloop-bestendige woning’.

Noem het de seniorenwoning, de levensloop-bestendige woning, de 55+ plus woning of bungalow. Kenmerkend van de typologie is dat de primaire gebruiksruimtes in basis op de begane grond zijn gesitueerd. Niet alleen bruikbaar voor senioren, maar ook heel goed passend voor kleine gezinnen of gehandicapten.

‘Twee onder één kapwoning’.

De bekende asymmetrische  twee onder één kapwoningen vormen markante hoekpunten aan de randen van de buurtschappen. Met veel leefruimte in en om het huis zijn deze uitermate geschikt voor gezinnen met opgroeiende kinderen. Door voor de twee woningen twee verschillende plattegronden te ontwerpen is er een uitstraling ontstaan van een vrijstaande villa in een voorname verschijningsvorm .

Aan de zuidrand is een appartementengebouw gedacht in twee lagen met een kapverdieping. We hebben het vormgegeven met de ruimte en het uitzicht op  het Bentwoudpark in gedachte, als een oud  ‘Buitenhof’, een landhuis op de gronden waarvan het dorp zich heeft ontwikkeld. In een klassiek ogende architectuur met een moderne twist.

De opvallende architectuur van dit ‘Buiten’ komt terug in het hart van het plan, op het kruispunt van de dorpsstraten en vormt een duidelijk herkenningspunt, ook vanuit het bestaande dorp.  Deze drie onder één kapwoningen ogen als een voorname villa, woonde hier de burgemeester of de dorpsarts?

Boerenerf.

Voor de woningen langs de Heerenwegh hebben we een bijzonder, eigentijds ensemble woningen ontworpen. Door de locatie, met zicht op het open weide landschap, zochten wij onze inspiratie bij het traditionele boeren leven. Leven één met de natuur en de ruimte en rust van weleer.

Als een historisch gegroeid boerenerf zijn de woningen rondom het hoofdgebouw gegroepeerd. ‘De Hofstede’ vormt hierbij de verwijzing naar de oorspronkelijke boerderij. ‘Het Bakhuis’ verwijst naar het vroegere zomerhuis. De ‘Wagenschuur’ werd in vroegere dagen gebruikt om al het rijdend materiaal te stallen en ‘de Deel’ verwijst naar het vroegere gebruik voor de huisvesting van de koeien en paarden. Het oorspronkelijk gebruik van de hooimijt spreekt voor zich. Deze werd niet alleen gebruikt voor het hooi, men trof er ook nog wel een verliefde paartjes aan…..

Vanuit de historische inspiratie is gezocht naar een moderne eigentijdse vormgeving en materiaalkeuze. Hierbij zijn de traditionele onderdelen van het boerenerf niet letterlijk gekopieerd, maar omgevormd naar een moderne manier van leven.

De Hofstede.

Geïnspireerd op het originele hallenhuis boerderijtype met een dwarsgeplaatst hoger voorhuis. In het volume zijn twee ruime gezinswoningen onder gebracht. De gevels van robuust oranjerood metselwerk, houten gepotdekselde delen en traditionele zinken mastgoten geven deze woningen het stoere buitenleven karakter.

Het Bakhuis

Naast de boerderij stond het bakhuis, dat ook zomerhuis was. In de zomer werd daarin overdag gewoond. De boerderij bleef dan langer netjes na de grote voorjaarsschoonmaak. Door het vele werk op het land was er ’s zomers minder tijd voor huishoudelijke taken. Een klein zomerhuis was dan snel weer ‘aan kant’. Hier wordt  ‘Het Bakhuis’ gevormd door twee gezinswoningen. De grote houten vlakken in de zijgevel suggereren de oorspronkelijke toegang, de zinken elementen de historisch gegroeide praktische aanbouwen. De genuanceerd boerenbont gekleurde handvorm baksteen, de antracieten deeldeuren en de bond grijze pannen verwijzen naar het oorspronkelijk materiaalgebruik.

De Wagenschuur.

Op de boerenerven is in latere tijd vaak een wagenschuur gebouwd. Dit behelsde een overkapping met aan drie zijden een afscherming tegen inregenen. De loods was aan één zijde open, zodat de steeds groter wordende landbouwwerktuigen makkelijk voor handen waren. De open zijde hebben we voor de bruikbaarheid gesloten me een wand van materiaal met een naturel houten uitstraling. Hierin zijn 7 ‘tiny house starterswoningen’  ondergebracht.

De Deel en de Stallen

Van oorsprong is de deel het meest belangrijke onderdeel van de boerderij, immers daar werd het geld verdiend. In het gedeelte voor de bedrijfsvoering stonden links en rechts de koeien en paarden. De kap is een zadeldak, gedekt met blauw bont gesmoorde pannen. Oorspronkelijk gedekt met riet, want ruim voorhanden en een goedkoop, goed isolerende dakbedekking, maar ook brandgevaarlijk. Daarom in onze variant vervangen door de wat luxere variant, keramische pannen. De kopgevels hebben grote houten vlakken en kozijnen, de brede inrijdeuren suggererend. De raamkozijnen aan weerszijden weerspiegelen de kleinere staldeuren.

Wij hebben in deze architectuur de sociale huurwoningen en doostroomwoningen ondergebracht. Afgeleid van deze opzet zijn de seniorenwoningen, vormgegeven als een langgevelboerderij. Kenmerkend aan dit type is de verhoogde zijentree om de hooiwagens naar binnen te kunnen rijden.

Farm house

De uitzondering op dit min of meer verantwoorde historische Hollandsche beeld zijn de ‘tiny house startersappartementen’. Door het volume van de 3 lagen zijn deze vormgegeven als een Amerikaanse  ‘red farm house’. Groter dan wij gewend zijn en opvallend rood. Vanwege de historische gebruikte roestkleurige verf.

De Hooimijt.

In vroegere dagen werd de hooimijt gebruikt voor de opslag van stro en hooi, als voer voor het vee in de wintermaanden. Gedekt met het in de omgeving altijd aanwezige riet. De vier houten palen, roeden genaamd, ondersteunen het dak. Oorspronkelijk kon het meebewegen met de hoogte van de voorraad, zodat deze goed droog bleef. De hooiberg was niet alleen voor de muizen een leuke speelplek. Zoals wij ‘De Hooimijt’ hebben ontworpen, vormt het een eigentijdse verwijzing naar het verleden. Geen beweegbaar dak, geen kriebelende strootjes, maar gebruik als stallingsplek voor de auto.

Natuurinclusief bouwen.

Vanzelfsprekend gaan we uit van natuurinclusief bouwen. De dorpse architectuur, alsmede ook de ‘boeren’ erfbebouwing kenmerkt zich door grote dakoverstekken. Hiermee wordt een extreme opwarming in de zomer, als de zon hoog aan de hemel staat, voorkomen. Tevens vormen de overstekken een natuurlijke beschutting voor insecten en vogels. Op de strategisch georiënteerde gevels zullen we nestkasten inbouwen voor de zwaluwen en vleermuizen.

Daarnaast stimuleren we de toekomstige gebruikers tot een natuurlijke inrichting van de privé-tuinen met weinig verharding. Door middel van informatie en voorbeelden.